DİHA - Dicle Haber Ajansı

SELMAN ÇİÇEK

HABER MERKEZİ (DİHA) - 2015 yılı AKP iktidarının kültür ve sanat alanına yönelik salonlardan sokaklara kadar her yerde baskı, sansür ve yasak uygulamalarını dayattığı, hangi oyunun sergileneceğinden, hangi filmin gösteriminin yapılacağına hatta neyin üretilmesi gerektiğine kadar karar vermeye çalıştığı bir yıl oldu. Buna direnen kültür ve sanat insanları ise "sanatla özgürlük, sanatla direniş" tutumunu en güçlü şekilde ortaya koyarak, sanatın iktidarın yanında değil ancak karşısında olabileceğini birçok etkinlik ve üretimle, yine gerçekleştirdiği eylemle ortaya koydu.

2015 yılı, AKP iktidarının birçok alanda olduğu gibi, insanın ve toplumun kendi özgür varlığını ortaya koyduğu kültür ve sanat alanına dönük baskıcı ve sansürcü uygulamalarını en açık ve doğrudan dayattığı bir yıl oldu. İktidara, tekçiliğe, tahakküme tarih boyunca direnen kültür ve sanat insanları, sanatın özgür dünyasını AKP iktidarının dayatmalarına karşı savunacaklarını ve iktidara karşı en güçlü direnişin bu alanda gelişebileceğini birçok eylem ve etkinlikle yıl boyunca ortaya koydu.

Sanatla özgürlük, sanatla direniş

Özellikle yıl içerisinde gerçekleşen İstanbul, Ankara ve Antalya film festivallerinde sinema sanatçılarının, emekçilerinin AKP iktidarının yasakçı zihniyetine ve uygulamalarına karşı geliştirdiği tutum ve yılın en iyi üretimlerinin, özgür ve demokratik Türkiye mücadelesinde yaşamını yitirenlere atfedilmesi sanat ve özgürlük, sanat ve direniş arasındaki bağı da da görünür ve anlamlı hale getirdi.

İktidar, salonlardan sokaklara her koşulda sanata karşı

Festivallerle sınırlı kalmayan sansür ve baskı oyun sahnelerine, kitapçılara ve sokağa kadar indi. İktidar, sokak ve sanatın ilişkisinden oldukça rahatsız bir şekilde, sokak performanslarına müdahale ederken, özellikle birçok genç Kürt müzisyen sokakta şarkı söylemekten dolayı gözaltına alındı, darp edildi. Devlet tiyatrolarında sahnelenecek birçok oyuna müdahale eden AKP iktidarı, şehir tiyatrolarında yıllarca emek vermiş oyuncuları, gerek Gezi direniş sürecindeki gerekse genel olarak iktidar karşısında aldıkları tutum nedeniyle ihraç etti.

Asimilasyona karşı güçlü bir adım

İktidara muhalif olan her şeyin sansüre ve baskıya uğradığı 2015 yılında sanatın ve kültürün yaratıcı gücü ise üretmeye devam etti. Anadillerinde eğitim görmeleri yasak olan Kürt çocukları için Kürtçe çocuk kanalı Zarok TV'nin yayın hayatına başlaması asimilasyon politikalarına karşı çok önemli bir gelişmeyi ifade etti.

Bir de kaybettiklerimiz…

Kültür ve sanat alanı, ağır sansür ve baskı altında direnişçi bir yılı yaşarken, eserleriyle hepimizin yaşamına anlam ve nefes veren önemli isimlerin de sonsuzluğa uğurlandığı bir yıl oldu. Kavganın, sevdanın ve mücadelenin yazarı, edebiyatın İnce Memedi Yaşar Kemal, tüm gençlik kuşaklarının 'ablası', şiirin 'annesi' Sennur Sezer gibi birçok isim, geride bıraktıkları bütün güzelliklerle veda ettiler.

Faşizm en fazla sanata saldırır

Yılın ilk ayının, ilk haftasında Paris'te karikatür dergisi Charlie Hebdo'ya, insanlık düşmanı DAIŞ eliyle yapılan kanlı saldırı ise faşizmin, bağnazlığın, doğmatizmin sanata tarihsel düşmanlığının en kristalize halini temsil etti. 2015 yılında artık 3.Dünya Savaşı olarak adı konulmak zorunda kalınan savaş politikalarının, her zaman olduğu gibi insanı, doğayı, tarihi ve kültürü öldüreceğinin işaret fişeği bu saldırıda atıldı. 2015 yılının, insanlığın kültür değerlerine en fazla saldırının gerçekleştiği bir yıl olması da bu gerçeği oldukça trajik bir biçimde gösterdi.

OCAK

2 Ocak: Hasta tutsak Halil Güneş'in ikinci şiir kitabı AŞKAOS Aram Yayınları'ndan çıktı. Devletin ölüme mahkum ettiği hasta tutsaklardan olan, ancak tüm girişimlere rağmen tahliye edilmeyen Güneş, şiirleriyle "dışarıdakilere" seslendi.

6 Ocak: Batman Belediyesi tarafından düzenlenen 5. Yılmaz Güney Kürt Kısa Film Festivali başladı.

7 Ocak: Fransızca yayın yapan hiciv dergisi Charlie Hebdo'nun Paris'teki ofisine saldırı yapıldı. Silahlı saldırıda aralarında dünyanın en iyi karikatürist ve yazarlarının olduğu 10 kişi ile 2 polis yaşamını yitirdi.

10 Ocak: Fotoğrafçı Kamuran Erkaçmaz'ın 30 yıldır süren savaşta evladını kaybetmiş gerilla ve asker ailelerinin hikâyelerini bir araya getirdiği "Acının İki Yüzü" adlı fotoğraf sergisi, Diyarbakır'da sergilendi.

11 Ocak:

*Kürdistan'ın 4 parçasından 9 kadın, Güney Kürdistan'ın Duhok kentinde bir araya gelerek, DAİŞ'in zulmüne karşı 7 farklı kadının direnişini konu alan "Jinên çavên rê" adlı tiyatro oyununun prömiyerini gerçekleştirdi.

*Gazi Parkı direnişinde yaşananlar "#DirenÇizgiRoman Gezi Direnişinden Çizgiler" ismi ile okuyucuyla buluştu.

16 Ocak: Doğumunun 113. yıldönümü vesilesiyle mimarlar Nazım Hikmet için özel bir kitap hazırladı. Kitapta Nazım Hikmet'in Sovyet Mimarlığı dergisine yazdığı ve Türkçe'de ilk defa yayımlanan bir yazısı da bulunuyor. Yazıda Nazım Hikmet, "Sosyalist mimari her şeyden önce insanın içinde bir sevinç duygusu uyandırmalıdır demek istiyorum" diyor.

23 Ocak : Dünyanın bilinen en eski kült yapılar topluluğu olan Göbeklitepe'nin dünya kültür mirası kapsamına alınması için UNESCO nezdinde önemli bir girişim başlatıldı.

28 Ocak: Oyuncular Sendikası ve Sinema Emekçileri Sendikası'nın (Sine-Sen) talebi üzerine, setlerin "az tehlikeli" sınıftan "tehlikeli sınıfa" yükseltilmesi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından kabul edildi.

30 Ocak: Türkiye'de nefret suçları üzerine en kapsamlı sözlü tarih çalışması olan "Biz de İnsanız Yavrum Ya! / Nefret Suçları: Vakalar, Tanıklıklar" isimli kitap İletişim Yayınları'ndan çıktı. Gazeteci-yazar Esra Açıkgöz ve akademisyen Hakan Alp tarafından hazırlanan kitap, nefret suçunu, bu suça maruz kalanların tanıklıkları üzerinden anlatıyor.

ŞUBAT

Yaşar Kemal'i sonsuzluğa uğurladık

Şubat ayında kavganın, sevdanın ve mücadelenin yazarı, edebiyatın İnce Memedi Yaşar Kemal'i sonsuzluğa uğurladık. Kemal'den geriye ömrünü verdiği hayat dolu kitaplar bir de Kürt halkının hakları ve barışı için verdiği mücadele kaldı.

Şubat, AKP döneminde kültür ve sanat üzerindeki sansür ve baskı salonlarla yetinmeyip sokağa kadar indiği bir ayın adı da oldu. İstanbul denince akla gelen sokak müzisyenleri, sokaklarda, vapurlarda müzik yapmalarını engelleyen uygulamaları protesto etmek için yine sokaklardaydı.

Şubat ayı insanlığın onur mücadelesini yürüten Rojava ile dayanışmanın da adı oldu.Diyarbakır'da 230 sanatçı Rojava için bir araya gelirken 38 yazar ise Kobanê'nin tarihi direnişi yazıları ile anlattı.

2 Şubat: Diyarbakır'da düzenlenen ve Rojava'ya destek için yerli ve yabancı 230 sanatçının eserleriyle katıldığı Uluslararası Kürdistan Sanat Buluşması gerçekleşti.

5 Şubat: Paris'te katledilen 3 kadın devrimci anısına tutsakların çizdiği "Tutsak fırçalar Sakinelerin rengiyle Rojava'da özgürleşiyor" isimli resim sergisi açıldı.

6 Şubat: Çayan Biber, Uğur Kaymaz, Ethem Sarısülük, Baran Tursun gibi polis kurşunuyla hayatını kaybedenler ile Barış Anneleri ve Cumartesi Anneleri'nin mücadelesini aynı hikayede buluşturan, "Madde 16: Yaşam Hakkı" belgeseli tamamlandı.

8 Şubat: Türk Sanat Müziği sanatçısı Müzeyyen Senar, tedavi gördüğü Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde hayatını kaybetti.

9 Şubat:

*İngiltere'nin popüler sinema ödülü Bafta'da en iyi film ve yönetmen ödülü Richard Linklater'ın yönettiği 'Boyhood'un oldu. Oscar'ın favorisi olarak gösterilen 'Birdman', 10 dalda aday olduğu Bafta'da sadece görüntü ödülü alabildi. 11 adaylığı bulunan 'Büyük Budapeşte Oteli' ise 5 yan ödülle yetindi.

*Müzik dünyasının saygın ödülleri arasında bulunan 57.Grammy ödüllerini kazananlar açıklandı. Ödül törenine, yılın en iyi yeni sanatçısı, şarkısı ve kaydı ile en iyi pop vokal albümü dallarında ödül alan 23 yaşındaki İngiliz sanatçı Sam Simith damga vurdu.

10 Şubat: Kobanê direnişi döneminde bir araya gelen yazarlar yazdıkları öykülerle Kobanê'yi anlattı. Kobanê'ye insani koridorunun açılması için Suruç sınırında nöbet eylemi yapan 38 yazar Kobanê için öykü yazdı. Tekgül Arı'nın yayına hazırladığı kitap, "Taşa Fısıldayan Öyküler - KOBANÊ" ismiyle Nota Bene Yayınları'ndan çıkarak okuyucuyla buluştu.

14 Şubat: Sokak ve vapur müzisyenleri, sokaklarda, vapurlarda müzik yapmalarını engelleyen uygulamaları protesto ederek, sanata özgürlük talebinde bulundu.

14 Şubat: 65. Berlin Film Festivali'nde büyük ödül Altın Ayı, İran'da film yapması ve ülkeden çıkışı yasaklanan yönetmen Cafer Panahi'nin 'Taksi' filmine gitti. En iyi kadın ve erkek oyuncu ödüllerine ise İngiliz yapımı '45 Years'daki performanslarıyla Charlotte Rampling ve Tom Courtenay layık görüldü.

23 Şubat: 87. Oscar ödülleri sahiplerini buldu. En İyi Film Ödülü, Birdman'in, En İyi Yönetmen Ödülü de yine aynı filmin yönetmenliğini yapan Alejandro G. Inarrutu'nun oldu. En İyi Kadın Oyuncu, Stil Alice filminin başrol oyuncusu Juliamme Moor'a, En İyi Erkek Oyuncu Ödülü ise, The Theory of Everything filmindeki performansıyla Eddie Redmayne'e verildi.

25 Şubat: !f İstanbul'un 2015 ödülleri belli oldu! Bu yıl sekizincisi düzenlenen Keş!f Yarışması'nın kazananı Brezilya'dan 'Ağustos Esintisi'yle Gabriel Mascaro olurken, Aşk ve Başka Bi' Dünya Yarışması'nın birincisi Suriye ve Fransa ortak yapımı 'Gümüş Suyu: Suriye Otoportresi' seçildi. Türkiye'den Kısalar İzleyici Ödülü ise Orhan İnce'nin yönettiği 'Adem Başaran'ın oldu.

28 Şubat: Usta yazar Yaşar Kemal hayatını kaybetti.

MART

Asimilasyona inat Zarok TV

Baharın habercisi olan bir Newroz gününde Kürtçe çocuk kanalı Zarok TV'nin açılması belki de bu yılın en iyi haberiydi. Yıllardır asimilasyon politikalarından en çok etkilenen çocuklar, çok sevdikleri çizgi filmleri ve çizgi karakterleri anadillerinde izleyebilecek.

5 Mart: Karadeniz'de büyüyen 62 yazar çocukluk anılarını "Karadeniz kitabı-Yağmurlar ülkesinde çocuk olmak" kitabında birleştirdi. Denize paralel uzanan dağların gölgesinde, dinmeyen yağmurlar altında büyümüş dirençli, çalışkan ve tez canlı insanların coğrafyası olan Karadeniz'in anlatıldığı kitap, Yitik Ülke Yayınları tarafından yayınladı.

10 Mart : Manisa'nın Soma ilçesinde madende meydana gelen göçük sonucu yaşamını yitiren 301 madencinin hayatını konu alan 'Soma 301" isimli filmin yönetmeni Faik Ahmet Akıncı'nın, çekimler için başvurduğu Manisa Valiliği olumlu cevap vermedi.

11 Mart: 47. SİYAD Türk Sineması Ödülleri sahiplerini buldu. SİYAD Ödülleri'ne en iyi film, yönetmen, erkek ve kadın oyuncu dahil altı ödül alan Nuri Bilge Ceylan'ın yönettiği 'Kış Uykusu' damga vurdu. Eleştirmenler Yılmaz Güney'in 'Umut' filmini '100 yılın en iyi filmi' seçti.

19 Mart: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi, ödüllü belgesel 'İki Tutam Saç-Dersim'in Kayıp Kızları'nın gösterimine önce "Yerimiz yok" diyerek olumsuz yanıt verdi, yer bulununca bu kez "içerik" gerekçesiyle gösterimine izin vermedi.

21 Mart: Diyarbakır'da hazırlıkları uzun süredir devam eden Zarok Tv, 21 Mart Newroz bayramında yayına başladı. Kanal, Kürtçenin Kurmanci, Kırmancki (Zazaki) ve Sorani lehçelerinde çocuklarla buluştu.

23 Mart: Atatürk Üniversitesi İletişim Fakültesi tarafından organize edilen 11'nci Uluslararası Kar Film Festivali yapıldı.

24 Mart: 13. Gezici Filmmor Kadın Filmleri Festivali kapsamında, sinemada erkek egemen bakışı eleştirmek ve cinsiyetçiliğe dikkat çekmek için dağıtılan Altın Bamya Ödülleri'nde, 100 Yılın Bamyası-Erkek Karakter Ödülü Recep İvedik'e verildi.

27 Mart: "AKM'deyiz İnisiyatifi" adı altında bir araya gelen tiyatrocu, yazar, sinemacı ve mimarlar, AKM'nin çürümeye terk edildiğini dile getirerek, sorumlular hakkında suç duyurusunda bulundu.

30 Mart: UNESCO; Musul Kütüphanesi, Asur antik şehirleri ve Musul Müzesi'ndeki heykeller başta olmak üzere insanlık hafızasını ifade eden tarihi mekanların IŞİD tarafından yok edilmesine karşı kampanya başlattı.

NİSAN

Her yerde sansür ve sansüre karşı direniş

Kültür ve sanat alanına yönelik sansürün en belirgin yaşandığı ay olarak tarihe geçti Nisan ayı. İstanbul Film Festivali'nde gösterilmesi beklenen Gazeteci Ertuğrul Mavioğlu ile Çayan Demirel'in yönettiği ve yapımcılığını Ayşe Çetinbaş'ın üstlendiği "Bir Gerilla Belgeseli: Bakur" filminin gösterimi, Kültür Bakanlığı'nca "Kayıt Tescil Belgesi" olmadığı gerekçesiyle iptal edildi. Siyasal iktidarın bağımsız bir festivalin programına doğrudan müdahalesi olarak gelişen bu sansür, festival yönetimin istifasına ve 20 filmin tepki olarak çekilmesine neden oldu. Aynı zihniyet kendini Ankara Film Festivali'nde de gösterirken sinemacılar ise AKP'nin artan baskılarına karşı alanlardaydı.

4 Nisan: 200'ün üzerinde filmin gösterildiği 34. İstanbul Film Festivali gerçekleşti.

6 Nisan: Uzun bir yerel yayın deneyiminin ardından GÜN TV ulusal yayına başladı.

12 Nisan: 34. İstanbul Film Festivali kapsamında gösterilmesi planlanan Gazeteci Ertuğrul Mavioğlu ile Çayan Demirel'in yönettiği ve yapımcılığını Ayşe Çetinbaş'ın üstlendiği "Bir Gerilla Belgeseli: Bakur" filminin gösterimi, "Kayıt Tescil Belgesi" olmadığı gerekçesiyle iptal edildi.

13 Nisan: "Bir Gerilla Belgeseli: Bakur" filminin Kültür Bakanlığı'nın gönderdiği yazı üzerine İKSV tarafından gösteriminin iptal edilmesi sonucu ortaya çıkan sansür uygulamasına tepkiler sonucu 23 film ve festivalin yönetimi, 34'üncü İstanbul Film Festivali'nden çekildi.

14 Nisan:

*Diyarbakır Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Avrupa'nın kültürel miras alanında en prestijli ödülü olan Avrupa Birliği Kültürel Miras Ödülü'ne layık görüldü.

*Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Turizm Daire Başkanlığı tarafından Antolojiya Çîrokbêj û Destanbêjan (Destan ve Hikaye Anlatıcıları Antolojisi) isimli kitap çıkarıldı.

15 Nisan: Mikail Aslan, iki yıldır üzerinde çalıştığı 'Venge Royi' (Fırat'ın Sesi) isimli sekizinci albümünü yayımladı. Aslan, albümle Siverek bölgesinde konuşulan Kirmanckiyi kayda alıyor.

16 Nisan: 'Bakur' belgeseli, ulusal belgesel yarışmasında yer aldığı 26. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde de krize neden oldu. Festival, adil bir yarışma olamayacağı gerekçesiyle belgesel ve kısa film yarışmalarını iptal ettiğini duyurdu. Ulusal yarışma jürisi de çekildiğini açıkladı.

17 Nisan:

*Barış Atay'ın yönetmen koltuğuna oturduğu, 1980 darbe sonrası hayatı parçalanan bir ailenin dramını anlatan "Eksik" filminin galası yapıldı.

*Kürdistan Gazetesi'nin yıldönümü nedeniyle, Azadiya Welat Gazetesi, kendi manşetlerinden oluşan serginin açılışını gerçekleştirdi.

18 Nisan:

*20.TÜYAP İzmir Kitap Fuarı'nın açılışı yapıldı. Fuar, 18-26 Nisan tarihleri arasında birçok yayınevini okurları ile buluşturdu.

*İstanbul'da sinema emekçileri, sinema yazarları ve sinemaseverler, "Bakur" filminin gösteriminin engellenmesi ile gündeme gelen sansüre karşı özgür sinema için yürüdü.

24 Nisan: Aralarında Ahtamar Kilisesi, Yıldız Sarayı, Aspendos Antik Kenti, Dağlık Frigya, Mudurnu Ahi Kenti, Uzun Köprü ve Pontus Kral Kaya Mezarları'nın da bulunduğu Türkiye'den 10 kültürel ve doğal varlık, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alındı.

25 Nisan: 26. Ankara Uluslararası Film Festivali, birçok sanatçı ve oyuncunun katılımı ile düzenlenen törenle başladı. Festival kapsamında Aziz Nesin Emek Ödülü Haluk Bilginer'e, Sanat Çınarı Ödülü Jale Erzen'e, 'Kitle İletişim Ödülü'nün ise Fransız Kültür Merkezi ile Alman Kültür Merkezi'ne verildi.

27 Nisan: 19. Afife Tiyatro Ödülleri Haliç Kongre Merkezi'nde düzenlenen törenle sahiplerini buldu. Şehir Tiyatroları yapımı olan "Bir Yaz Gecesi Rüyası" 'En Başarılı Prodüksiyon, 'Tesir' adlı oyunda rol alan Aslı Yılmaz 'En Başarılı Kadın Oyuncu' ilan edilirken DOT'un umutlu bir aşk öyküsü anlattığı oyunu 'İki Kişilik Yaz'dan Tuğrul Tülek ise 'En Başarılı Erkek Oyuncu' seçildi.

30 Nisan: Mardin Büyükşehir Belediyesi'nin düzenlediği Çerçi Film Günleri Nusaybin'de gerçekleşen halk konseriyle başladı.

MAYIS

6 Mayıs:
*Kürt kadın mücadelesini konu alan Hêvî filminin galası Diyarbakır'da yapıldı.

*Tiyatro ve sinema oyuncularından oluşan bir grup, Taksim'den Osmanbey'e kadar yürüyerek, sinema sansürüne "Hayır" dedi. Grup yürüyüşün ardından İşçi Filmleri Festivali'nin açılışına katıldı.

8 Mayıs:

*Levent Üzümcü, politik görüşü, 2013 Sosyalist Enternasyonal'de yaptığı konuşma, basına verdiği demeçler, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlar gerekçe gösterilerek ihraç istemiyle Şehir Tiyatroları Disiplin Kurulu'na sevk edildi.

*Usta oyuncu Zeki Alasya hayatını kaybetti

*18. Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Film Festivali'nin açılış töreninde ödüller sahiplerini buldu. "Gülmek direnmektir" temasıyla başlayan festivalde Bilge Olgaç Başarı Ödülü kapsamında En İyi Kurgu Ödülünü Aylin Zoi, En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülünü Deniz Eyüpoğlu Aydın ve En İyi Senaryo Ödülünü Emine Yıldırım aldı. Festivalin Tema ödülü ise Türkiye'nin ilk kadın akademisyenlerinden olan Nermin Abadan Unat'a verildi. Festivalin Onur Ödülü ise Hümeyra'ya verildi.

9 Mayıs: 12 Eylül 1980 askeri darbesiyle yasaklanan ve Mardin'de Arap ile Süryani halklarının kutladığı doğanın uyanışı anlamını taşıyan Hessıt Merenê Şenliği, 36 yıl aradan sonra kutlandı. Kutlama, yasağın mimarı olan Kenan Evren'in öldüğü güne denk geldi.

10 Mayıs: MKM, İstanbul'da Kürt Kültür Sanat Günleri kapsamında birçok etkinliği sanatseverlerle buluşturdu.

12 Mayıs:

*Çanakkale Milli Eğitim Müdürlüğü, 2. Çanakkale Çocuk Bienali'nde sergilenen çalışmalarda yer alan "Berkin ve Uçurtması, Berkin Elvan Ölümsüzdür" ifadelerini pedagojik olarak 'sakıncalı' buldu ve 'öğrencilerin bienal sergisini gezmelerinin uygun olmadığına' hükmetti.

*Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından, ilki düzenlenen 1. Amed Kitap Fuarı açıldı.

14 Mayıs: Sinema dünyasının en prestijli festivali konumundaki 68. Cannes Film Festivali, 18 yıl sonra ilk defa bir kadın yönetmenin, Emmanuelle Bercot'nun 'Standing Tall' filminin gösterimiyle başladı.

24 Mayıs: Klasik Batı Müziği ile Kürt müziğini harmanlayan Tigris Oda Orkestrası, Surp Giragos Kilisesi'nde müzikseverlerle buluştu.

HAZİRAN

12 Haziran: Şenyayla ve Bagok festivali binlerin katılımı ile gerçekleşti.

TEMMUZ

Sur, dünya mirasıdır ve öyle kalacak

5 Temmuz: Diyarbakır'ın tarihi surları ile Hevsel Bahçeleri ve İzmir'de bulunan Efes Antik Kenti UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girdi.

6 Temmuz: Kürdistan'da faaliyet gösteren tiyatro gruplarını bir çatı altında toplamak amacıyla Kürdistan Tiyatro Meclisi kuruldu.

10 Temmuz: Arabistanlı Lawrence' ve 'Dr.Jivago' gibi sinema tarihinin unutulmaz filmleriyle tanınan Mısırlı oyuncu Ömer Şerif, 83 yaşında hayata veda etti.

16 Temmuz: Rojava'daki Cizîrê Kantonu'nun Dirbêsiyê kentinde kurulan Rojava Film Komünü, sinemacılara "Şimdi kim özgürce film çekmek istiyorsa Rojava'ya gelmeli" çağrısı yaptı. Komün bünyesinde şimdiye kadar Şengal katliamını konu alan bir belgesel tamamlandı.

18 Temmuz: Göle'ye bağlı Hoçvan bölgesindeki yaylalarda düzenlenen 11. Hoçvan Yayla Festivali, binlerce kişinin katılımıyla yapıldı.

AĞUSTOS

AKP istedi Levent üzümcü şehir tiyatrolarından ihraç edildi

Gezi eylemlerine verdiği destekle sık sık AKP iktidarının hedefi haline gelen tiyatrocu Levent Üzümcü'nün şehir tiyatrolarında ihraç edilmesi malumun ilamı oldu.
24 Ağustos: Can Yayınları'nın katkılarıyla, Erdal Öz anısına verilen edebiyat ödülünün sekizincisine Kafamda Bir Tuhaflık romanıyla Orhan Pamuk layık görüldü.

26 Ağustos: 2013 yılında Sosyalist Enternasyonal'de yaptığı konuşma, basına verdiği demeçler ve sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlar nedeniyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yüksek Disiplin Kurulu'na sevk edilen Levent Üzümcü'ye ihraç cezası verildi.

27 Ağustos: İranlı yönetmen Mecid Mecidi'nin Hz. Muhammed'in çocukluğunu anlattığı filmi 'Muhammed'in dünya prömiyeri yapıldı.

EYLÜL

Sinemada sansüre inat #BarışİçinSinema

4 Eylül: Kobanê'de, DAİŞ çetelerine karşı YPJ saflarında savaşan Elif Kobanê, Viyan Peyman ve Arjîn'in yaşamını konu alan ve yönetmenliğini Veysi Altay'ın yaptığı "Nu Jîn" belgesel filminin galası Şişli Kültür Merkezi'nde yapıldı.

12 Eylül: 72. Venedik Film Festivali'nde Altın Aslan'ı festival tarihinde Venezuela'dan yarışmaya seçilen ilk film olan 'Desde Alla' kazanırken Emin Alper'in yönettiği 'Abluka' ise jüri özel ödülüne layık görüldü.

14 Eylül: Sansüre Karşı Özgür Sinema Platformu, Adana Altın Koza ve Antalya Altın Portakal film festivallerinin 'şeffaflık' ve 'katılım'dan uzak uygulamalarına ve sansür tehlikesine dikkat çekerek #BarışİçinSinema çağrısı yaptı.

EKİM

Sansür Antalya'ya farklı bir boyut ile taşındı

Sansürün hüküm sürdüğü 2015 yılında Antalya Film Festivali de sansürü farklı bir boyuta taşıyarak ulusal belgesel yarışmasını kaldırdı. Uygulamaya tepki koyan çoğunluğu belgeselcilerden oluşan 150'den fazla sinemacı "Bu toplu bir sansürdür" başlıklı ortak açıklama yayınlayarak, festivalin hiçbir etkinliğine katılmayacaklarını duyurdu.

2 Ekim: İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen 14. Filmekimi yapıldı.

7 Ekim: Türkiye'nin en önemli kadın edebiyatçıları arasında yer alan, şair ve yazar Sennur Sezer, İstanbul'da hayatını kaybetti.

8 Ekim: Nobel Edebiyat Ödülü'nün bu yılki sahibi, Belarus yazar ve araştırmacı gazeteci Svetlana Aleksiyeviç oldu.

16 Ekim:

*Türkiye sinemasının kilometre taşlarından biri olan yönetmen Memduh Ün, 95 yaşında hayata veda etti.

*Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve DİFAK tarafından "Sınır" temasıyla düzenlenen 3.Uluslararası Diyarbakır Fotoğraf Günleri yapıldı.

17 Ekim: İzmir Müzisyenler Derneği (İMD), Ankara katliamına dikkat çekmek amacıyla "Bu kez susmayacak müzisyenler" şiarıyla Alsancak Garı önünde bir günlük açlık grevi eylemi gerçekleştirdi.

22 Ekim: Türkiye'nin simge gazeteci yazarlarından Çetin Altan, 88 yaşında hayata veda etti.

24 Ekim: Özgür Sanat Girişimi, AKP hükümetinin Türkiye ve Kürdistan'da geliştirdiği katliam politikalarına karşı İstanbul'da ses çıkarma eylemi yaptı.

29 Ekim: Geçen yıl Gezi belgeseli "Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek" nedeniyle yaşanan sansür tartışmalarının ardından bu yıl Antalya Film Festivali'nde ulusal belgesel yarışmasının kaldırılmasına sinemacılardan ortak tepki geldi. Çoğunluğu belgeselcilerden oluşan 150'den fazla sinemacı "Bu toplu bir sansürdür" başlıklı ortak açıklama yayınlayarak, festivalin hiçbir etkinliğine katılmayacaklarını duyurdu.

KASIM

Herşeye rağmen festivaller bitmesin

7 Kasım: 34.İstanbul Kitap Fuarı, TÜYAP ve Türkiye Yayıncılar Birliği işbirliği ile 7-15 Kasım 2015 tarihleri arasında TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi-Büyükçekmece'de düzenlendi.

10 Kasım: Van Büyükşehir Belediyesi ve Ortadoğu Sinema Akademisi Derneği ortaklığı ile bu yıl ikincisi gerçekleştirilen Axtamara Film Günleri, "Anadolu Quartet konseri ve Nû Jîn" belgeselinin gösterimiyle başladı.

15 Kasım: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu'nun düzenlediği 3. Amed Tiyatro Festivali başladı.

17 Kasım: Bu yıl 16'ncı kez düzenlenen Uluslar arası İzmir Kısa Film Festivali, özel seçkilerle beraber 400'ün üzerinde filmi ücretsiz olarak seyirciyle buluşturdu.

18 Kasım: Mezopotamya Dans Ekibi, Kürtlerin ilk dansçısı olarak bilinen Leyla Bedirxan'ın yaşamını 'Leyla' isimli dans performansıyla sahneye taşındı.

23 Kasım: Mersin Tiyatro Derneği tarafından düzenlenen 1. Uluslararası Mersin Tiyatro Festivali Ünal Pekel'in Pandomim gösterisi ve Bilal Güncan'ın "Evsizin Rüyası" oyunu ile başladı.

29 Kasım: Uluslararası Antalya Film Festivali, Türkan Şoray'ın "Uzaklarda arama" filmi ile başladı.

ARALIK

2 Aralık: İzmir'de doğaçlama tiyatronun öncü gruplarından olan Oyun Hamuru Tiyatrosu'nun, geleneksel olarak düzenlediği Doğaçlama Tiyatro Festivali'nin 5'incisi ve 35 performansın sergileneceği Uluslar arası İzmir Tiyatro Festivali de "özgürlük" temasıyla gerçekleşti.

7 Aralık: 52. Uluslararası Antalya Film Festivali, "Altın Portakal" ödüllerinin verildiği törenle sona erdi. Geceye 4 dalda Altın Portakal'ın sahibi olan "Sarmaşık" filmi damga vurdu.

8 Aralık: İnsan Hakları Haftası Günü kapsamında Ankara'da düzenlenen "5. AB İnsan Hakları Film Günleri" başladı.

(sy)