Bosna'dan Kobane'ye direnişin simgesi çarşaflar
İSTANBUL(DİHA) - Ülkesinde 1992-95 yılları arasında süren savaşa tanıklık eden Bosnalı sanatçı Šejla Kameric'in "Bim Bam Bom Çarpınca Kalp" isimli sergisi, İstanbul'da sanatseverlerin karşısına çıktı. Savaşların yol açtığı benzer acılar kadar, buna karşı verilen direnişlere dair ortak noktalar da açığa çıkaran serginin bu yönüyle en çok dikkat çeken yönü Bosna'dan Kobane'ye, oradan bugün Kuzey Kürdistan kentlerinde uzanan direnişin simgesi haline gelen çarşaflar.
Serginin İstanbul Sorumlusu Başak Doğa Temür, savaşların ve direnişlerin dünyanın her yerinde paralellik gösterdiğine dikkat çekerek, "Kobane savaşından bir fotoğraf görmüştüm. Sokaklara barikat için bir çarşaf gerilmişti. Daha sonra Kameric'in 'Kırmızısız Geçen 1395 Gün' filmini izledim. Orada da aynı çarşafı gördüm. Bosna'dan Kobane'ye direnin simgesi çarşaflar" dedi.
Avrupa'nın ortasında 100 binden fazla insanın hayatını kaybettiği, 2 milyon kadar insanın ise yerini yurdunu terk etmek zorunda kaldığı 1992-1995 yılları arasında yaşanan Bosna Savaşı, tarih sayfalarındaki yerini alan 20'nci yüzyılın son büyük savaşlarından biri oldu. İnsanlık dramının yaşandığı bu savaşa tanıklık eden Bosnalı sanatçı Šejla Kameric'in bu acılı tanıklığını dönüştürdüğü heykel, video ve fotoğraflardan oluşan sergisi Türkiyeli sanatseverlerle buluştu.
İstanbul Taksim'de bulunan Arter Sanat Galeresi'nde açılan ve 28 Şubat'a kadar açık kalacak olan sergi yer alan eserlerin yanı sıra ismiyle de dikkat çekici.
"Bim Bam Bom Çarpınca Kalp" isimli sergiye dair hazırlanan katalogda, serginin adının bir punk-rock şarkısının sözlerinden alındığı belirtiliyor.
Savaş ve ona dair gerçekliğinin 36 eserle anlatılmaya çalışıldığı sergide yer alan eserlerden en çok dikkat çeken bazıları ise 'Bir şeyden her şeyi öğren', 'Kırmızısız Geçen 1395 Gün' ve 'Geriye Kalanlar'.
'Aylan Kürdi bebek bana Bosna savaşını hatırlattı'
Kameric'in çoğunlukla video yerleştirmelerine yer verdiği sergisinin İstanbul Sorumlusu Başak Doğa Temür, Kameric'in 2006 yılında 'Geriye Klanlar (Remains)' adıyla iki kanallı video yerleştirmesinden oluşan çalışmasının da Bosna Savaşı'nı anlattığını hatırlattı.
Bosna Savaşı'nı araştırdığında karşısına birçok ikonik fotoğraf çıktığını belirten Temür, tıpkı bu yaz Bodrum'da sahilde bulunan Alan Kürdi isimli bebeğin cesedi gibi Bosna Savaşı'nı da hatırlatan ikonik fotoğrafların olduğunu dile getirdi.
Kameric'in 'Geriye Kalanlar' eserinde, Bosna Savaşı sırasında tecavüze uğradıktan sonra kendisini asan Ferida Osmanovic'in anlatıldığını belirten Temür, eseri "Sonsuz ormanda beyaz elbiseli bir kadın duruyor. Üstünde kırmızı bir hırka var. Tuhaf şekilde güzelliği olan bir fotoğraf arkasındaki acı hikâyesiyle birlikte" ifadeleriyle betimliyor.
Bosna'dan Kürdistan'a uzanan tablo aynı
Adını 1395 gün süren Bosna kuşatmasından alan 'Kırmızısız Geçen 1395 Gün' adlı eser ise izleyicisini günümüz perspektifinden geçmişe doğru bir yolculuğa çıkarıyor.
Video bugünün Saraybosna'sında, savaş sırasında "Keskin Nişancı Yolu" olarak bilinen rotayı izleyerek oluşturuluyor. Eserin içeriği ise coğrafyalar, renkler, diller ne kadar farklı olsa da savaş ve katliamın gerçekliğini çarpıcı bir biçimde gözler önüne seriyor. Bu yönüyle de bugün Kürdistan'da yürütülen savaşı ve bu savaşta tıpkı Bosna Savaşı'nda rol verilen keskin nişancıların katlettiği çocuk ve sivilleri birebir anlatıyor.
Kadınlara karşı işlenen suçları 'Bosnalı Kız' anlatıyor
Sergideki eserlerden 'Bosnalı Kız' eseri de savaş sırasında Bosnalı kadınlara dönük şiddet ve tecavüzler ile birlikte aslında bir bütünen savaşlarda kadınlara karşı işlenen suçları anlatıyor.
Kobane'de ve Bosna'da direnişin simgesi sokaklardaki çarşaflar
Sorumlusu olduğu serginin Bosna Savaşı ile ilgili birçok araştırma yapmasını sağladığını belirten Temür'ün bu araştırmasında en çok şaşırdığı şey ise Kameric'in 'Kırmızısız Geçen 1395 Gün' video eserinde yer alan Bosna Savaşı sırasında kamufle amaçlı kullanılan çarşaflarla, Kobane'ye yönelik DAİŞ saldırılarında da karşılaşması.
'Savaşlar paralellik gösteriyor'
Bosna ve Kobane'de verilen direniş arasındaki bu bağdan etkilendiğini paylaşan Temur, farklı mücadele ve direniş alanları olsa da "Şiddet aynı şiddet, savaşta hep aynı savaş, yine insanların yaşadıkları hep benzer" diye konuştu.
(gö/ek/öç)
