Dengbêjliği Agirî sokaklarında yaşatıyor
AYŞE KURAN
AGIRÎ (DİHA) - Evdalê Zeynikê'den sonra Şakiro'nun dengbêjliğine ev sahipliği yapan Agirî'de temizlik işçisi olarak çalışan Hasan Nuri Kıtnur, bir yandan kentin sokaklarını temizlerken, bir yandan da dengbêj Şakiro, Kawis Axa ve Nuro'dan seslendirdiği stranlarla dengbêjlik geleneğini sürdürüyor.
"Kürtlerin Homerosu" olarak bilinen dengbêjlik geleneği, Agirî'de (Ağrı) tarihi bir miras olarak sahipleniliyor. Kentte dengbêjlerin mirasına sahip çıkanlardan biri de, Agirî Belediyesi'nde temizlik işçisi olarak çalışan Hasan Nuri Kıtnur. Çalışırken bir yandan özellikle Şakiro'nun klamlarını (şarkı) dillendiren Kıtnur'un hikayesi ise, divanda dengbêjlik yapanlardan farklı. Köy divanlarında dengbêjlerden öğrendiği klamları çocuk yaştan itibaren ezberleyen Kıtnur, ne iş yaparsa yapsın vazgeçmediği dengbêjliği şimdi de temizlik işçiliği yaparken sürdürüyor.
Agirî Belediyesi'nde yaklaşık 2 yıldır gece vardiyasında temizlik görevlisi olarak çalışan 8 çocuk babası Kıtnur, temizlik yaparken en sevdiği dengbêj Şakiro, Kawis Axa ve Nuro'nun klamlarını yüksek sesle söylüyor. Sokaktan geçen insanların ilgisiyle bazen de yergileriyle karşılaştığını belirten Kıtnur, toplumun kendisine yönelik ilgisini ise, "Temizlik işlerinde çalışıyorum. İşimi severek yapıyor, ekmeğimi kazanıyorum. Temizlik yaparken severek dengbêjlik yapıyorum. Eğlenerek iş yapmayınca, zaman da yaşam da geçmiyor. Bazıları 'Bu akılsız bir çöpçüdür' diye bakıyor. Bazıları da gurur duyuyor. Ben onlara aldırmıyorum" sözleriyle anlatıyor.
'Sihet xweş'
Agirî'de bulunan Eski Van Caddesi'nde gece vardiyasına çalışan Kıtnur, süpürgesiyle yerleri süpürürken ve kartonları çöp bidonuna boşaltırken yüksek sesle dengbêjlik yapıyor. Caddenin esnafı tarafından da sesiyle tanınan Kıtnur'a esnaf da, yoldan geçen de Türkçe ağzına sağlık anlamına gelen, "Sihet xweş" diyerek destek veriyor.
'O eski dengbêjlik divanları da kalmadı'
Denbêjlik geleneğiyle ilgili düşüncelerini paylaşan Kıtnur, "Geçmişte dengbêjlerin kadir, kıymetleri vardı. Dengbêjler klam söylemeye başladıklarında insanlar oturup saatlerce dinlerlerdi. Şimdi ise, dengbêj söylemeye başladıktan sonra kalkıp gidiyor. Dengbêje, klama saygı vardı eski zamanlarda. Artık yüz kişiden biri ancak dengbêj dinliyor ya da dinlemiyor. Eskiden kasetler vardı. Evde, köy meclisinde dinlenirdi. Her şey tükenmiş bu zamanda. Huzur yok. İnsanlar arasında kin var, savaş var. Dengbêjlik divanları kalmadı" sözleriyle, eskiye olan özlemini dile getirdi.
'Dengbêjlik geleneğine sahip çıkılmalı'
Dengbêjlerin söyledikleri klamların devlet zulmünden, acıya, göçe kadar birçok hikayeyi içinde barındırdığını kaydeden Kıtnur, "Stranlar, iftiralar, Kürtlerin iç ihanetleri, zulümler üzerine yazılıyor. Hakaret ve zulmü konu alıyor. Mesela Ağrı Dağı isyanı en büyük isyandır. Dengbêjler çoğu zaman bu isyan üzerine de klamlarını da söylemişlerdir. Ama artık Ağrı'nın adı yok"
Dengbêj Kawis Axa'dan Çemê Çetelê stranını söyleyerek konuşmasına devam eden Kıtnur, "Eski dengbêjler kalmamış. Dengbêjlere duyulan saygı da kalmamış. Değerlerimize sahip çıkmazsak kendimize de değer vermeyiz. Dengbêjler kendilerini ilerletmeliler, topluma mal olmalılar" dedi.
(rk/rp)
