Depreme dayandı ilgisizlik yıkıyor
ERZÎNGAN (DİHA) - Erzîngan depreminde yıkılan kerpiç evler arasında tek başına ayakta kalan tarihi Tortan Manastırı heybetli duruşunu korumasına rağmen bakım, onarımsızlık ve defineciler tarafından yaratılan tahribatla yıkılmak üzere. Köy sakinleri, yaz aylarında yabancı turistlerin uğradığı manastırın onarılmasını istiyor.
Erzîngan (Erzincan) Kemah ilçesi Tortan köyündeki tarihi Tortan Manastırı 27 Aralık 1939 yılında meydana gelen 7,2 şiddetindeki depremde yıkılmayarak, günümüze kadar ayakta kaldı. Etrafındaki kerpiç evlerin tamamı depremle birlikte yıkılıp yerle bir olurken, ayakta kalan manastır ise bakımsızlıktan yok olmakla karşı karşıya.
Bölgedeki en büyük manastır olma özelliği taşıyan Tortan Manastırı'nın 7'nci yüzyılda yapıldığı belirtiliyor. Hemen yakınındaki köy evleri ile çevrili vaziyetteki manastır, dört kollu Yunan haçı biçimli plana sahip. Ortada açık sarı renkte, düzgün kesme taştan, yüksek kaideli sekizgen kasnağın her yönünde, ince-uzun birer mazgal pencere açılmış üzeri, ortası sivri ve kenarları şişkin bir kubbe ile örtülmüş.
Kubbesi sağ kalan manastırın içerisinde ise Yunan haçını andıran 4 bölme ile iki mezar yeri bulunuyor. Kilisenin içerisi defineciler tarafından kazılırken 4 koldan uzanan duvarlarına ise zamanla kerpiç evler yapılarak büyük avlusu yok edildi. Arsak krallarının defnedildiği manastır kilisesi olması bakımından batıdaki harap narteksten geçtikten sonra ortadaki yüksek kubbeli naosa ulaşılıyor. Aslında beşik tonozla örtülü olan haçın kolları, dıştan iki yana meyilli semerdam biçimli bir örtüye sahip. Mazgal biçimli pencere açıklıklarının etrafı profillerle haçvari şekilde çerçevelenmiş.
Manastırın çevresinde manastıra ait başka yapılarında olduğunu ve yıkıldığını belirten köylülerden Kazım Katılmış henüz çocukken bir pederin manastırda olduğunu ve 7 ayrı anıtta ibadet yapıldığını anlattı. Katılmış, "Manastırın 7 kolu vardı eskilerin anlatımına göre. Yerleşim yerlerinde Edirne, Dersim ve birçok yerden göç eden Ermeniler yaşıyordu. Buraya yaz aylarında halen Fransa’dan turistler geliyorlar. Burayı restore edelim, turistik yer yapalım. Buraya güzel bir bakım ve tanıtım yapılsın turistler gelsin” dedi.
(mc/fç/kk)
