DİHA - Dicle Haber Ajansı

İSTANBUL (DİHA) - Cezaevlerinde tutuklu ve hükümlü gençlerin yaşadığı hak ihlallerini konu alan "Hapiste Genç Var" adlı belgesel filmi, gençler üzerinde farkındalık yaratmayı ve içerdekileri dışarıdakilerle buluşturmayı amaçlıyor.

Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) tarafından hayata geçirilen "Sivil Düşün" destekli "Hapiste Genç Var" isimli çalışma kapsamında cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlü gençlerle ilgili 50 dakikalık belgesel film hazırlandı. Cezaevlerinde bulunan yaklaşık 50 bin 12-25 yaş arası gencin yaşadığı hak ihlalleri konusunda farkındalık yaratmayı amaçlayan belgesel filmin, ilk gösterimi geçtiğimiz hafta Boğaziçi Üniversitesi'nde öğrencilerle buluştu.

Cezaevindeki hak ihlalleri anlatılıyor

Tahliye olan Roman, Kürt, Türk gibi çeşitli etnik gruplara sahip 5 gençle, gençlerin avukatları, Sivil Toplum Örgütleri (STÖ) ve uzmanlarla yapılan görüşmeler sonucu hazırlanan belgeselin yönetmenliğini ise çeşitli dergi ve gazetelerde muhabir ve editörlük yapan Esin Tepe üstlendi. Çekimleri İstanbul'da yapılan belgesel, 5 gencin cezaevinde yaşadıkları hak ihlallerini konu ediniyor.

'Seyirci kalamazdık'

Basında çalıştığı zamanlarda sık sık baskıya maruz kaldığından dolayı böyle bir belgeseli hazırlamaya karar verdiğini söyleyen yönetmen Esin Tepe, belgeselin ayrıntılarını paylaştı. Türkiye cezaevlerinde insan hakları ihlallerinin çok fazla olduğunu dile getiren Tepe, haber yapmanın kendisini tatmin etmediğini söyleyerek, her bir hikâyenin peşine düşmek istediğini belirtti. Tepe, insan hikâyelerini dinleyerek gerçeklikle temas etmek ve çektiği belgeseller ile yaşanan ihlallerin sadece seyircisi kalmak istemediğini ve herkesin ihlallere müdahil olması gerektiğini söyledi.

Tepe, belgeselin ismini neden "Hapiste Genç Var" koyduğunu, "Toplumsal bir farkındalık oluşturmak veya farkındalığı olanların dikkatini cezaevlerindeki çocuklara ve gençlere çekmek, cezaevlerinde uygulanan işkenceyi bilenlerin, bilemeyenlere anlatması için bu ismi verdim" sözleriyle açıkladı.

'Hapiste gençler var' demek yetmiyor

"İnsanlar hapishanelerde gençlerin olduğunu bilmiyorlar mı?" diye soran Tepe, "Hapiste gençler var" demenin yeterli olmadığını belirterek, "Gençler neden içeride, neler yaşıyorlar, neler istiyorlar? Hapsetmek neleri çözüyor, ne gibi olumsuzluklara neden oluyor?" gibi sorulara cevap vermek için belgeseli yaptığını söyledi.

'Belgeseli 2 ayda çektik'

10 kişilik bir ekiple belgeseli çektiklerini ifade eden Tepe, "CİSST'te birçok kişi gönüllü çalışıyor. 2 ay gibi bir sürede tamamladık belgeseli. Hapishanelerdeki gençlerin durumlarını hapishanelerde tahliye olan gençlerin ve yolu hapishanelere düşünlerin en iyi anlatabileceğini düşündük. Ve tahliye olan insanlarla görüşmeler, takipler yaptık. Fakat ne yazık ki, bu konuda biraz eksik kaldık. Herhangi bir hapishaneyi içerden çekemedik. Hapishanedeki bir genç mahpusla röportaj gerçekleştiremedik. Yine gardiyan arayışımız oldu. Dolaylı yoldan ulaştıklarımız oldu, ancak röportaj vermekten çekindiler" dedi.

'Beş gence sorular sorduk'

Belgeselde, cezaevlerinde çalışma yürütmüş kişilerin, psikolog, sosyal hizmetler uzmanı ve avukatların görüşüne yer veren Tepe, "Uzmanların cezaevlerindeki çocuklar ve gençlere dair çarpıcı paylaşımlarda bulunduk" diyerek belgeselin içeriğine dair şunları söyledi: "Tahliye olan 5 kişiyi günlük yaşam içerisinden takibe alarak başladık. Beş gence hapishanede neler yaşadıklarını, hangi şartlar altında tutulduklarını dinledik. Neler yapılması gerektiğini sorduk, onlar cevapladılar. Mesela hepsine, 'Hapishanede değiştirmek istesen, neyi değiştirirdin?' sorusunu sorduk. Kimisi duvarların rengini değiştirmek istediğini söyledi. 'Çünkü gözlerim bozuldu, aynı renge bakmaktan' dedi. Kimisi, 'Duvarları yıkardım, hapishanelerin adını değiştirirdim' dedi. Adalet inancını sorduk. Gençlerin hiçbiri adalete inanmıyor."

'Çocuk hapishanelerinin kesinlikle kapatılmalı'

Cezaevi deyince insanların aklına siyasi ve adli tutukluların geldiğini söyleyen Tepe, "Çocuktu, gençti, yetişkindi… Bu ayrım çok yapılmıyor. Hal böyle olunca çocuk denecek yaştaki insanlara yetişkin gibi davranılıyor. Çalışmamız boyunca herkesin hemfikir olduğu şey, çocukları suça iten sebepleri tespit etmek, çocukları hapishaneye kapatmadan çözümler geliştirmek oldu. Çocuk hapishanelerinin kesinlikle kapatılması gerekiyor. Sonuç olarak bir sistem var ortada çalışmayan. Peki, alternatifi ne olacak? Bunu tartışmaya açacak bir zemin hazırlamak gerekiyor" dedi.

'Bir şey yapmak için buradayız'

Belgeselin gösterimi için tercih edilen üniversitelerde gençlerde farkındalık yaratmak, içerdekileri dışarıdakilerle buluşturmak adına bir köprü kurmak istediklerini dile getiren Tepe, "Bu ülkede insan hakları ihlalleri yaşandığının herkes farkında, farkındayız. Bir şeyler yapabilmeliyiz. 'Evet, farkındayım ama yerimden kalkamıyorum' dememek gerekiyor. Şiddet eninde sonunda herkesi buluyor. 'Farkındayız, anlıyoruz ve bir şey yapmak için buradayız' demek gerekiyor" diye konuştu.

(yak/za/rp)