Dünyanın 2006 seyri (6)
M. ALİ ÇELEBİ
HABER MERKEZİ (DİHA) - Kanada'nın Fransızca konuşan Quebec eyaletini "Birleşik Kanada içinde bir millet" olarak kabul etmesi, Lübnan'da Sanayi Bakanı Pierre Cemayel'e suikast, NATO Riga zirvesinden çıkan sonuçlar ekim ve kasım aylarının önemli olayları oldular. Irak'ta savaş başından itibaren en kanlı gün Kasım ayında yaşandı. ABD Kongre seçimlerinin Bush yönetimini sarsması, HAMAS ateşkesi, AB ile Kıbrıs sorunu konusunda restleşme, Papa 16. Benediktus'un Ankara ziyareti ve AKP'nin bocalaması günlerce tartışılan konular arasında yer aldı.
EKİM 2006
20 Ekim: ABD Dışişleri Bakanı Rice, ziyaret için gittiği Pekin'de Cumhurbaşkanı Hu Jintao, Başbakan Ven Ciabao ile görüştü. Rice ''Kuzey Kore'nin nükleer deneme yaptığının ilanı, ciddi bir provokasyon ve başta Doğu Asya'da olmak üzere uluslararası barış ve güvenliğe yönelik bir tehdit oluşturuyor'' dedi.
* Finlandiya'nın Lahti kentinde 25 AB ülkesi gayriresmi enerji zirvesi düzenledi. Putin'in de katıldığı zirvede, İran, Kuzey Kore ve Ortadoğu'daki son gelişmelerin de ele alındığı bildirildi. Putin, AB liderleriyle, enerji alanındaki ilişkilerin karşılıklılık ilkesi temelinde oluşturulması konusunda, aynı fikirde oldukları söyledi.
* Sri Lanka deniz kuvvetlerinin Tamil gerillalarının gemilerine düzenlediği saldırılarda 35 kişi öldü.
21 Ekim: ABD Dışişleri Bakanı Rice, Moskova'da muadili Sergey Lavrov ile K. Kore ve İran'ı görüştü.
* Afganistan'da bir NATO konvoyuna düzenlenen saldırının ardından çıkan çatışmada 15 kişi öldürüldü.
22 Ekim: Bulgaristan'da Cumhurbaşkanlığı seçimi. 7 adayın katıldığı ilk turda 2. kez adaylığını koyan Cumhurbaşkanı Georgi Pirvanov rakiplerine açık ara fark attı. Pirvanov geçerli oyların yüzde 63,69'unu alırken, en yakın rakibi ırkçı ve aşırı milliyetçi lider Volen Siderov yüzde 21,58'de kaldı. Siderov seçim kampanyasını "Bulgarlar Bulgaristan'ı geri alın" sloganıyla başlattı. Seçime katılım oranı ise yüzde 43,29'da kalıp yüzde 50'nin üstüne çıkmadığı için 2. tura kaldı.
* Gazze Şeridi'nde İsrail askerleri 7 Filistinliyi öldürdü.
26 Ekim: Kolombiya hükümeti ve Marksist gerilla örgütü Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN), resmi barış sürecini başlattıklarını duyurdu. Hükümet temsilcisi Luis Carlos Restrepo ve ELN'nin askeri lideri Antonio Garcia bir görüşme yapmıştı. 1964'te kurulan ELN 2. büyük gerilla örgütü.
* Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer'ı kabul etti. Putin'in Moskova'nın ittifakın genişlemesiyle ilgili duyduğu kaygıyı aktardığı bildirildi. Scheffer, "Dünya politikasında Rusya büyük sorumluluklar taşıyor. Rusya'nın birçok çatışmanın çözümüne aktif şekilde katılımı oldukça hayati önem taşıyor" dedi.
* Irak'ın Bakuba kenti yakınlarında polis konvoyu pusuya düşürüldü: 28 ölü.
El Anbar vilayetinde de 4 ABD deniz piyadesiyle 1 ABD'li denizcinin öldürüldüğü açıklandı.
* ABD Başkanı George W. Bush, Meksika'yla ilişkilerinde krize neden olan 1200 kilometrelik sınır duvarının inşasını başlatacak yasayı imzaladı.
27 Ekim: ABD Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Peter J. Schoomaker, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral İlker Başbuğ'u ziyaret etti.
* Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Pekin ve sanayi şehri Vuhan'ı ziyaret etti.
* Hindistan'ın Assam eyaletinde bir pazar yerine düzenlenen bombalı saldırıda 3 kişi öldü, 20 kişi yaralandı.
28 Ekim: Çad'da hükümet güçleriyle isyancılar arasında hafta başında başlayan çatışmalarda, çoğu asker yaklaşık 80 kişinin öldüğü kaydedildi. İsyancıların lideri Muhammed Nuri, ülkenin güneyindeki Goz Beyda ve Am Timan kentlerinde çıkan çatışmalarda hükümet güçlerinin 73 kayıp verdiğini söyledi.
* Afganistan'ın güneyinde NATO ve Afgan güçlerin bulundukları bir merkeze muhaliflerin düzenlediği saldırıyla başlayan çatışmalarda 55 kişi öldürüldü.
* Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki'yi kabul etti. Mutteki, görüşme sonrasındaki açıklamasında, ''Irak sorununu'' da ele aldıklarını belirterek, ''iyi bir görüşme oldu'' dedi.
29 Ekim: Pakistan ordusunun Afganistan sınırındaki Bacur aşiretler bölgesindeki Çingay köyünde El Kaide kampına yönelik hava saldırılarında 80 kişi öldü.
* Brezilya'da cumhurbaşkanlığı seçimini Lula da Silva açık farkla kazandı. İkinci turda eski Sao Paulo valisi Geraldo Alckmin'le yarışan Lula da Silva, yüzde 60'ın üzerinde oy aldı.
* Belçika'dan 1960'ta bağımsızlığını kazanan Kongo'da ilk demokratik seçimi yapıldı. eski Devlet Başkanı Laurent Kabila'nın 2001'de öldürülmesinden sonra yerine geçen oğlu Joseph Kabila, isyancı lideri Jean Pierre Bemba ile yarıştı. 1998-2003 yılları arasında çıkan çatışmalarda 4 milyon kişinin öldüğü 56 milyon nüfuslu Demokratik Kongo'da
seçimlerin ilk turu 30 Temmuzda yapılmıştı.
* Bulgaristan'da Cumhurbaşkanı Georgi Parvanov, aşırı sağcı Volen Siderov'u ikinci tur seçimlerinde yüzde 77'yle geçerek 2. kez seçildi. Yüzde 23 alan Irkçı ATAKA Lideri Siderov, azınlıkları kovacaklarını söylüyordu.
* Sirbistan'da yapılan referandumun gayri-resmi sonuçlarına göre, halk yeni anayasaya onay verdi. Anayasa'da Kosova'nın Sırbistan'ın ayrılmaz bir parçası olduğu belirtildi.
* Meksika'nın turistik kenti Oaxaca'da Vali Ulises Ruiz'in istifa etmesini isteyen sol görüşlü eylemcilerin 5 aydır süren hakimiyeti operasyona sona erdirildi. Operasyona helikopterler ve zırhlı araçların desteğinde binlerce polis katıldı.
30 Ekim: Cezayir'de iki karakola bomba yüklü kamyonlarla eş zamanlı düzenlenen saldırılarda 2 kişi öldü.
* Kerkük Emniyet Müdürlüğü'nde bir canlı bombanın kendini patlatması sonucu 3 kişi öldü, 11 kişi yaralandı
* ABD, İran'a gözdağı vermek için 25 ülkeyle Basra Körfezi'nde askeri tatbikat başlattı.
31 Ekim: ABD Başkanı W. Bush'un Ulusal Güvenlik Danışmanı Stephen Hadley, F. Kürdistan'a sürpriz ziyarette bulundu. Bölge başkanı Mesut Barzani ve Başbakan Neçirvan Barzani'yle görüştü.
* Bağdat'ta bir düğün yerinde düzenlenen intihar saldırısında 23 kişi öldü.
KASIM
1 Kasım: Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, Türkiye'den Atina'ya genelkurmay başkanı seviyesinde 4 günlük ilk ziyareti gerçekleştirdi. Oramiral Hinofotis ile görüştü.
* Pilotsuz İsrail uçağı Gazze'yi füze ateşine tutarak 3 Filistinlinin ölmesine neden oldu.
* Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİB) Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısı Moskova'da yapıldı. Dönem Başkanı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, toplantıya gönderdiği mesajda, KEİB'in 15'inci toplantısını yaptığını belirterek, Karadeniz bölgesinin küresel ekonomi için büyük öneme sahip olduğunu kaydetti.
* İsrail Altyapı Bakanı Binyamin Ben-Eliezer, ayfa Üniversitesi'nde düzenlenen uluslararası enerji konferansındaki konuşmasında Bakü-Tiflis-Ceyhan dahil Türkiye'ye gelen doğal gaz ve petrol boru hatlarının İsrail'e ulaştırılmasını önerdi.
2 Kasım: Kolombiya'da FARC gerillalarının polis noktasına düzenlediği operasyonda 17 polis 11'i gerilla 1 sivil öldü.
* İran devrim muhafızları, ülkenin güneyindeki Basra Körfezi'nde ABD tatbikatına tepki olarak "Büyük Peygamber-2" adlı askeri tatbikat başlattı. ABD Dşişleri Bakanlığı, İran'ın Basra Körfezi'ndeki askeri tatbikatını, ''savaş tehditi'' olarak değerlendirdi.
* Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, temaslarda bulunmak için Moskova'ya gelen Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'le görüşmesinde, Ortadoğu'da barışın tesisinde Mısır'ın daha fazla rol oynaması için teşvik edilmesi gerektiğini belirterek, Kahire ile ikili ekonomik ilişkileri geliştirmek istediklerini kaydetti.
* Irak Devlet Başkanı Celal Talabani ve Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac Paris'te biraraya geldi. Chirac, Irak'tan uluslararası gücün geri çekilme perspektifi belirlemesinin önemli olduğunu söyledi.
* ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sean McCormack, Moskova'nın, Mısır'da
nükleer tesis inşa edilmesine katılmayı planladığı açıklamalarının ardından Rusya'nın adını anmadan, ''Mısır ya da dünyanın başka bir yerinde sorumluluk sahibi ülkelerin barışçı nükleer enerji geliştirmelerini'' yüreklendirdiklerini söyledi.
* İsrail'in Gazze'de bir otomobile düzenlediği saldırıda Hamas'a mensup 4 kişinin öldüğü açıklandı.
* İsrail Başbakanı Ehud Olmert başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, aşırı milliyetçi Yisrael Beiteinu Partisi'nin koalisyona katılmasını onayladı. Olmert liderliğindeki Kadima Partisi seçim sonrası, solcu İşçi Partisi ve dinci Birleşik Tevrat Yahudiliği Partisi ile bir ulusal birlik hükümeti kurmuştu.
* Kırgızistan yönetimini Anayasal reformlara zorlamak için miting başlattı. Kırgızistan ABD destekli Darbeyle gelen Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev sözlerini tutmamakla suçlanıyor.
3 Kasım Afganistan-Herat'ta silahlı kişilerin polis devriyesine pusu kurduğu, saldırıda 6 polisin öldüğü bildirildi.
* Sudan'ın Batı Darfur bölgesinde düzenlenen saldırılarda çoğu çocuk 63 kişinin öldüğü kaydedildi.
*İsrail'in son 3 günlük "Güz Bulutları" operasyonunda ölenlerin sayısı 44'ye ulaştı.
4 Kasım: Çin-Afrika İşbirliği Forumu Pekin Zirvesi başladı. Pekin'deki Büyük Halk Toplantı Sarayı'nda düzenlenen zirveye Çin ve 48 Afrika ülkesinin devlet ve hükümet başkanları ya da temsilcileri katıldı.
* Kerkük kenti yakınlarında meydana gelen patlamada Irak Devlet Başkanı Talabani'nin muhafızlarından 5'i hayatını kaybetti. Bağdat'ta ise son 48 saat içinde 83 ceset bulundu
5 Kasım: Irak'ta yargılanan Devrik Irak Diktatörü Saddam Hüseyin, Duceyl'de 148 Şiinin öldürülme emrini vermekle suçlandığı "Duceyl Davası"nda idam cezasına çarptırıldı. Yakın ismi Taha Yasin Ramazan ise ömür boyu hapis cezası aldı. AB idama karşı olduğunu açıklarken İran, Bush ve İngiltere, memnuniyetlerini ifade etti.
Eski Irak lideri Saddam Hüseyin: Asılarak idam, Devrim Mahkemeleri Baş Yargıcı Avad Hamed el-Bander: Asılarak idam, Saddam Hüseyin'in kardeşi Barzan İbrahim el-Tıkrıti: Asılarak idam, Irak eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Taha Yasin Ramazan: Ömür boyu hapis, Baas Partisi Yöneticisi Abdullah Kadhem Rudai: 15 yıl hapis, Baas Partisi Yöneticisi Abdullah Raved Mizher: 15 yıl hapis, Baas Partisi Yöneticisi Ali Daim Ali: 15 yıl hapis aldı. Irak Yüksek Ceza Mahkemesi Başkanı Rauf Raşid Abdurrahman idi.
* Nikaragua'da yaklaşık 3,6 milyon seçmen başkanlık seçimleri dolayısıyla sandık başına gitti. Başkanlık seçiminde Somoza diktasını deviren Sandinista Lideri Daniel Ortega seçimin ilk turundan zaferle çıktı. Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi oyların yüzde 40'ını, Eduardo Montealegre'nin Nikaragua Ulusal İttifak partisi oyların yüzde 30'unu aldı. İilk turda seçilmek için ikinci sıradaki adayla arasında yüzde 5'lik fark bulunması ve oyların en az yüzde 35'in alınması gerekiyor.
* İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Muhammed Ali Hoseyni, resmi bir talep olması durumunda ABD ile doğrudan görüşme konusunun incelenebileceğini söyledi.
6 Kasım: Irak'ın başkenti Bağdat'ın kuzeyinde bir ABD helikopteri düştü, 2 asker öldü.
7 Kasım: ABD'de 435 üyeli Temsilciler Meclisi ile Senato'nun yüzde 30'u ve 36 eyalette valiler için seçime gidildi. Kongrede (Senato ve T. Mec) cumhuriyetçilerin 12 yıllık üstünlüğü sona erdi. Demokrat Nancy Pellosi Temsilciler Meclisi Başkanı seçilerek ABD tarihinin ilk kadın meclis başkanı oldu. T. Mec. Demokrat Parti 229 üyelik, Cumhuriyetçiler 195 sandalye kazandı. 100 sandalyeli Senato'da ise 51 sandalye aldı. 2 senatör bağımsız. Katılım oranı yüzde 40 oldu.
* Kerkük'te ABD ordusu desteğindeki Irak askerlerinin baskınında, El Kaide mensubu
oldukları öne sürülen 9 kişi öldürüldü.
8 Kasım: AB İlerleme Raporu açıklandı. Kıbrıs ve reformlarda ilerlemenin durması nedeniyle müzakerelerin durdurulması beklentisi gerçekleşmedi. Kıbrıs limanlarının açılmaması, Kürt sorunu, ifade özgürlüğü, askerin siyasete müdahalesi, Aleviler, kadın ve sendikal sorunlar, azınlıklara yaklaşım konularında Ankara eleştirildi ve adım atılması istendi. Limanları açmak için 15 Aralık zirvesine kadar süre verildi.
* ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, Irak'taki çıkmazdan dolayı yoğun tepkilere, kongre seçim başarısızlığı da eklenince daha fazla dayanamayarak istifa etti. Pentagon'a CIA eski başkanlarından Robert Gates atandı.
* Pakistan'ın kuzeybatısında askeri kampa düzenlenen intihar saldırısında 35 kişği öldü.
* Gazze Şeridi'nde Beyt Hanun'daki bombardımanda aralarında 8 çocuk ve 4 kadın ve HAMAS'lıların bulunduğu 28 Filistinli öldü. İsrail savaş uçakları Lübnan'ın güneyi ve
doğusunda da alçaktan uçtu. Dışişleri Bakanı Gül, "Ortada bir katliam var. 19 kadın ve çocuğun top ateşiyle öldürülmesinin hiç bir izahı yoktur'' dedi.
9 Kasım: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Brüksel'den sonra Moskova'yı ziyaret
eden Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev'i kabul etti. Rusya ile stratejik işbirliğini derinleştirme ve Rus silahlarını daha ucuza alma önerisi gündemdeydi.
* Uluslararası Ceza Mahkemesi Hollanda'nın Lahey kentinde göreve resmen başladı.
* Kırgızistan Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev, yetkilerini kısıtlayan yeni anayasayı onayladı.
10 Kasım: Pakistan-Güney Veziristan'da hükümet yanlısı bir aşiret ileri gelenini hedef alan, yola yerleştirilen bombanın patlaması sonucu 9 kişi öldü.
* Cezayir'in doğusunda 7 askerin öldürüldüğü bildirildi. Cezayir basını, askerlerin Lakdarya bölgesi yakınlarında El Kaide ile bağlantısı olan Salafist Vaaz ve Savaş örgütü militanları tarafından pusuya düşürüldüğünü yazdı.
11 Kasım: Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral Ergin Saygun, ABD Genelkurmay Başkan Yardımcısı Oramiral Edmund Giambastiani'nin konuğu olarak resmi ziyaret için ABD'ye gitti.
* NATO kuvvetlerinin Sırbistan güçlerini bölgeden çıkardığı 1999 yılından bu yana BM kontrolü altında bulunan Kosova'nın geleceğiyle ilgili karar Sırbistan'da 21 Ocak seçimlerin sonrasına ertelediğini açıklandı. BM Kosova Özel Temsilcisi Martti Ahtisaari'nin aşırı milliyetçilere desteği arttırmamak için erteleme kararı aldığı belirtiliyor
* ABD, BM Güvenlik Konseyi'nde, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki Güz Bulutları operasyonunu kınayan ve İsrail'in askeri operasyonlarını sona erdirmesini isteyen karar tasarısını veto etti.
* Lübnan'da Hizbullah'ın Sinyora hükümetini tehdit etmesinden sonra birlik hükümeti kurma çabaları sonuçsuz kalınca, Suriye yanlısı Hizbullah ve Emel örgütünden 5 bakan istifa etti.
* Irak Meclis Başkanı Mahmud Elmeşhedani'yi kabul eden İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad, İran'ın bölünmemiş, güçlü ve gelişmiş bir Irak'ı desteklediğini söyledi.
12 Kasım: İsrail ordusu, Hizbullah gerillalarıyla yapılan savaşın komutanlarından Tuğgeneral Gal Hirsh'in istifa etti. Medya Hirs'in başarısız olduğunu yazdı.
* Irak'ın başkenti Bağdat'ta polislik için başvuru merkezinde düzenlenen intihar saldırısında 35 kişi öldü. Diğer kentlerde de öldürülenlerle birlikte sayı 110'a yükseldi.
El Şarkiye için çalışan Muhammed El Ban adlı gazeteci de Musul'da eşiyle evinden çıktığı sırada öldürüldü. Merkezi New York'ta bulunan Gazetecileri Koruma Komitesi'nin
istatistiklerine göre, El Ban ile birlikte Irak'ta ABD işgalinin başladığı Mart 2003'ten sonra öldürülen gazetecilerin sayısı 89'a yükseldi.
* Gürcistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya'da halk, bağımsızlık ilanını teyit etmek üzere ABD, AB ve NATO'nun tepkisine rağmen sandık başına gitti. Rusya sınırındaki yaklaşık 100 bin nüfuslu Güney Osetya, yüzlerce kişinin öldüğü, binlerce kişinin yerlerinden olduğu 1991-1992 savaşının ardından Gürcistan'dan tek taraflı bağımsızlığını ilan etmişti. Güney Osetyalıların çoğu Rus pasaportunu ve Rus para birimi rubleyi kullanıyor. Güney Osetya Lideri Edouard Kokoity, Rusya'nın desteklediği referandumda halkın büyük kısmının bağımsızlıktan yana oy verdiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı da seçildi. Eduard Kokoyti'nin yüzde 98,1 oy oranıyla yeniden
''cumhurbaşkanı'' seçildiği açıklandı.
* İspanya Başbakanı Jose Luis R. Zapatero ve BM G. Sekreteri Anan Medeniyetler İttifakı toplantısına katılmak üzere İstanbul'a gelerek kendisiyle eşbaşkanlık yapan Başbakan Erdoğan ile görüştü. Ankara'nın AB sürecini desteklediğini kaydeden Zapatero ''Kültürler arası farklılıklardan korkarak ve ileriye dönük bir adım atmadan AB ileriye gidemez'' dedi. Irak konusunda da strateji değişikliğine ihtiyaç olduğunu söyledi. Annan'a 1 yıllık rapor sunuldu.
* İsrail'in, Gazze Şeridi'ndeki operasyonlarını ele almak üzere Kahire'de yapılan Arap Birliği toplantısında, Arap ülkeleri, Filistin'e uygulanan mali ambargoya son verme kararı aldı.
13 Kasım: Avrupa Birliği (AB), Gazze Şeridi ile Mısır arasındaki sınırda görev yapan misyonun görev süresini 6 ay uzattı.
* ABD'nin Merkez Komutanlığı (Centcom) Komutanı General John Abizaid ani bir ziyaret çerçevesinde geldiği Bağdat'ta Irak Başbakanı Nuri El Maliki'yle görüştü. Abizaid'ın görüşmede, ''Irak'taki güvenlik durumuna komşu ülkelerin etkisini'' ele aldıkları belirtildi.
* Çad'ın başkenti N'Djamena ve ülkenin doğu bölgelerinde, son haftalarda çıkan çatışmaların ardından olağanüstü hal ilan edildi.
14 Kasım: Irak İçişleri Bakanlığı'na bağlı askerlerin kullandığı üniformalar giyen silahlı kişiler Irak'ın Başkenti Bağdat'ta Yüksek Öğretim Bakanlığı binasına gündüz düzenlenen baskında 100 kişiyi kaçırıldı. Bazıları öldürülürken bir kısmı operasyon sonucu kurtarıldılar. Mezhep çatışmasında 2 günde ölenlerin sayısı ise 100'ü buldu. ABD savaş uçaklarının Ramadiye düzenlediği hava saldırısında da 30 kişi hayatını kaybetti.
* Pentagon, bir Çin denizaltısının ekimde Japonya'ya ait Okinawa Adası yakınlarında, uluslararası sularda ABD uçak gemisi USS Kitty Hawk'ın birkaç kilometre kadar yaklaştığı yönündeki haberi doğruladı.
* ABD Başkanı George Bush ile Washington'da bir araya gelen Olmert, görüşmeden
sonraki açıklamasında, ''İsrail ve Filistinliler arasında gelecekteki görüşmelerde ilerleme kaydedilmesini sağlayabilecek fikirleri ele aldık, ancak taraflar arasında doğrudan görüşmeler yerine İsrail-Filistin sorunuyla ilgili uluslararası barış konferansı yapılmayacak'' dedi.
15 Kasım: Pentagon Suudi Arabistan'a 1.5 milyar dolarlık silah satışı yapılması konusunda anlaşmaya varıldığını Kongreye bildirdi.
* Hindistan polisi, Keşmir'in kuzeyinde 7 dinci militanın, güneyinde de bir
militanın öldürüldüğünü açıkladı.
* Japonya'nın kuzeyindeki Kuril Adaları'nda Richter ölçeğine göre 8.1 büyüklüğünde bir deprem oldu. Tsunami oluştu can kaybı olmadı.
* Singapur, Vietnam ve Endonezya'yı kapsayan 8 günlük Asya ziyaretine çıkan ABD Başkanı George Bush ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova'daki Vnukova havaalanında bir araya geldi. İki liderin İran'ın nükleer programı, Ortadoğu'daki durum ve nükleer yayılmanın önlenmesi konularını görüştüklerini
belirtti.
* Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral İlker Başbuğ, "Ermeni Soykırımı"nın reddini suç sayan yasaya tepki olarak Fransa ile ilişkilerini askıya aldıklarını açıkladı.
16 Kasım: Irak Başbakanı Nuri El Maliki 7 bakanla birlikte Ankara'ya geldi. Maliki'yi ağırlayan Başbakan Erdoğan: "Irak'ın siyasi birliği, toprak bütünlüğü bizim için
ne kadar önemliyse bizden çok daha fazlasıyla Irak halkı için önem arz ediyor.
Irak'ın toprak bütünlüğü, siyasi bütünlüğü kaçınılmazdır. Gördüğümüz o ki görüş
birliği var. Biz bu konuda, askeri alanda olsun, polis kuvvetleri noktasında olsun 'Kendilerini eğitmeye hazırız' dedik." Maliki de, PKK için "Türkiye için tehlike oluşturan aşırı uçları Irak'ta barındırmayız. Kerkük, vazgeçilmez bir Iraklı kent" dedi.
* İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad İran'ın nükleer konuda başarılı olduğunu ve yakın bir zamanda zirveyi yakalayacağını söyledi.
* Genelkurmay 2. Başkanı Org. Ergin Saygun, Washington'da ABD Genelkurmay Başkan Yardımcısı Oramiral Edmund Giambastiani'yle görüştü.
* Pakistan orta menzilli füze denemesi yaptı.
17 Kasım: Afganistan'ın batısındaki dağlık Badgız kentinde meydana gelen sel felaketinde 53 kişi öldü.
* Vietnam'a giden ABD Başkanı George Bush, 30 yıl önceki Vietnam savaşının ABD'ye Irak konusunda "vazgeçmedikçe başarılı olacağız" şeklinde dersler verdiğini söyledi. Bush, Vietnam'da savaştan ve savaşı kaybetmelerinden öğrenilmesi gereken dersler olduğunu belirtirken Irak'tan çekilmeyeceklerini kaydetti.
* ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, bölge için ''büyük'' olarak nitelediği Çin'in askeri gücünden kaygı duyduklarını söyledi.
* BM Genel Kurulu, İsrail'i Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonlarına son vermeye çağırdı. Genel Kurulda yapılan oylamada, karar tasarısı 156 oyla kabul edilirken,
aralarında ABD, İsrail, Avustralya ve 4 Pasifik ülkesinin bulunduğu 7 ülke
aleyhte, altı ülke de çekimser oy kullandı.
18 Kasım: İran Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Laricani İran'ın nükleer teknolojiye ulaştığını, bu alanda araştırma ve geliştirme programlarının tamamlandığını açıkladı. Ahmedinecad'ın nükleer konuda son adımla şölen yapılmasını istemişti.
* İngiltere Maliye Bakanı Gordon Brown, Genelkurmay Başkanı Sir Jock Stirrup ile birlikte Irak'a sürpriz ziyarette bulundu.
* İngiltere Başbakanı Tony Blair, "terörizme karşı işbirliği" ve Afganistan'daki direnişin ele alınacağı görüşme için Pakistan'a gitti.
* Hindistan, nükleer başlık taşıyabilen orta menzilli füze denemesi yaptı.
19 Kasım: Sri Lanka'da 2 günde orduyla Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanları militanları arasında çıkan çatışmalarda 35 kişi öldü.
* Irak'ın başkenti Bağdat'ın güneyindeki Hille kentinde bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 22 kişi öldü.
* İran meclisi, Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'ın karşı çıkmasına rağmen ülkeye giriş yapan bütün ABD vatandaşlarından parmak izi alınmasına ilişkin kanun tasarısını onayladı.
* İsrail'in, Gazze Şeridi'nde düzenlediği füze saldırısında bir kişinin öldüğü, 6 kişinin yaralandığı bildirildi.
* Kerkük'te intihar saldırısında 3 kişi öldü. Düzenlenen operasyonda 8 El Kaide üyesinin
öldürüldüğü açıklandı.
* ABD'nin Irak'ı işgalinden sonra Suriye'nin ilk kez Bağdat'la resmi görüşmesi Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim Irak'a ziyaretiyle gerçekleşti.
20 Kasım: Pakistan'daki temaslarının ardından Afganistan'a gelen İngiltere Başbakanı Tony Blair, Helmand eyaletinin başkenti Laşkar Gah yakınlarında konuşlanmış İngiliz askerlerini ziyaret etti.
* AB Dönem Başkanı Finlandiya, Kıbrıs sorununun çözümü yolunda limanlarını açması için Türkiye'ye 6 Aralık 2006'ya kadar süre tanıdı. Finlandiya Başbakanı Matti Vanhanen 14-15 Aralık'ta yapılması beklenen AB Aralık zirvesine taşımayı düşünmediğini vurgulayarak "Aralık zirvesinde AB'nin genişleme sürecinin geleceği dahil diğer konular görüşülecek" diye konuştu. AB Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Olli Rehn de, 17 Aralık 2004 AB Zirvesi'ni hatırlatarak, ''Türkiye konusunda zaten bir zirve yapmıştık. Yenisine gerek yok'' dedi.
* Irak Başbakanı Nuri el Maliki, Meclisin ve hükümetin bazı üyelerini "teröristlerle" bağlantısı olmakla suçladı. İsim vermediği kişilerin istifa etmesini isteyen Maliki,
"Gündüz politikacı, akşamları da teröristlerle, milislerle ve Saddamcılarla olamayız"
dedi.
21 Kasım: Lübnan Sanayi Bakanı Pierre Cemayel (eski cumhurbaşkanı Emin Cemayel'in oğlu) aracı içindeyken suikast sonucu öldürüldü. Refik Hariri'nin oğlu Saad Hariri sukastten Suriye'yi sorumlu tuttu. Emin Cemayel de, "Şam rejiminin alışılmış tavrı. Şu anda kesin kanıtımız yok, ancak birçok parmak Suriye'yi işaret ediyor" dedi.
Cemayel, Hizbullah ve Suriye'yi karşısına almıştı.
22 Kasım: 150 sandalyeli Hollanda'da erken genel seçimlerde Başbakan Jan Peter Balkenende'nin lideri olduğu Hırıstiyan Demokratlar oy kaybetti ancak 1. oldu. Sandalye sayısı 44'ten 41'e ana muhalefet İşçi Partisi'nin sandalye sayısı da 42'den 32'ye düştü. Liberal Parti 22 sandalye aldı. Karlı çıkan parti Sosyalist Parti milletvekili sayısını 9'dan 26'ya yükseltirken, yabancı ve İslam karşıtı tutumuyla tanınan ve parlamentoda Geert Wilders'in aşırı sağcı Özgürlük Partisi 9 sandalye çıkardı.
* Nepal'de hükümetle Maocu gerillalar 10 yı süren savaştan sonra anlaşma imzaladı. Başbakan Girija Parasad Koirala ile Nepal Komünist Partisi Lideri Pachanda tarafından imza atıldı.
23 Kasım: İşgal sonrası Irak'ta EN KANLI GÜN: Irak'ın başkenti Bağdat'ın Şii Sadr semtinde semt pazarında 4 bombalı araçla düzenlenen saldırıda 202 kişi öldü.
* Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta, suikasta kurban giden Sanayi Bakanı Pierre Cemayel'in cenaze töreninden önce yüz binlerce kişi, Suriye'ye yakınlığıyla tanınan Devlet Başkanı Emil Lahud ve Suriye, İran ve Hizbullah aleyhine gösteri düzenledi.
Bir grup Şii de gösteriye tepki olarak Beyrut havaalanına giden anayolu bir süre kesti.
* Filistin'de İsrail askerlerinin yakınında 64 yaşındaki nine Fatme Ömer Ennacar HAMAS adına intihar eylemi gerçekleştirdi. 2 İsrail askeri yaralandı. Olay öncesi video kasete " ''Kendimi Allah'a ve ülkeme kurban ediyorum'' dedi. İntihar eylemcisi ilk nine Ennacar'ın 9 çocuk ve 30 kadar torunu olduğu öğrenildi.
* HAMAS'ın Şam'daki siyasi büro şefi Halid Meşal, Filistin'de ulusal birlik hükümeti kurulmasına yönelik müzakerelere katılmak üzere Mısır'ın başkenti Kahire'ye gitti.
* ABD Kara Kuvvetleri Bakanı Francis Harvey, Şükran Gününü Amerikan askerleriyle birlikte kutlamak için Irak'a gitti.
24 Kasım: Irak'ın kuzeyindeki Telafer kentinde bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 22 kişi öldü. Bağdat'ta Sünni cami ve mekanlarını basan Şiiler 30 kişiyi öldürdü. Bağdat'ın kuzeydoğusundaki Diyala'daki İmam Mansur köyü baskınında kaçırılan 21 köylü öldürüldü.
* İsrail ordusu Gazze'de 7 Filistinli öldürdü.
* Pakistan'ı ziyaret eden Çin Devlet Başkanı Hu Cintao ve Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref arasında ikili ticareti artırmak için 5 yıllık bir anlaşma imzalandı.
* Rusya'nın, İran'a TOR-M1 tipi karadan havaya füze sistemi teslimatına başladı. İran, Aralık 2005'te Rusya ile 700 milyon dolarlık 29 TOR-M1 füze sistemi satın alınması konusunda anlaşmaya varmış, bu anlaşma ABD'de derin endişe yaratmıştı.
25 Kasım: Irak'ın batısındaki Anbar bölgesinde çıkan çatışmada 55 El Kaide üyesinin öldürüldüğü açıklandı.
* Afganistan'ın güneyinde çıkan 4 ayrı çatışmada 1 NATO askeri ile 57 Taliban militanının öldüğü bildirildi.
* Lübnan hükümeti, eski Başbakan Refik Hariri'nin 2005'teki suikastiyle ilgili şüphelilerin yargılanacağı uluslararası mahkemenin kurulması planlarını onayladı. Devlet Başkanı Emil Lahud ve Hizbullah karşı çıktı.
* ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney, Suudi Arabistan'da Kral Abdullah tarafından kabul edildi. Irak'taki durum ile Filistin'deki son gelişmeleri ele alındığı belirtildi.
25-26 Kasım Başbakan Tayyip Erdoğan, Amman'da Ürdün Kralı Abdullah ve Başbakan Maruf Al Bakhit görüştü.
26 Kasım: HAMAS ateşkesi. Filistinli gruplar Başbakan İsmail Haniye başkanlığında bir araya gelerek ateşkes ilan etti. Toplantıya İçişleri Bakanı Said Siyam, El Fetih ile Hamas arasındaki ulusal birlik hükümeti görüşmelerinde aracılık yapan Filistin Ulusal İnisiyatifi Partisi Başkanı Mustafa Barguti, bağımsız milletvekillerinden Dr. Siyad Ebu Emir, El Fetihli bazı yetkililer ve Filistinli silahlı örgütlerin temsilcisi olarak da İbrahim Ebu Neccar katıldı. Ateşkesi HAMAS, El Fetih, İslami Cihad, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi ve Filistin Demokratik Kurtuluş Cephesi ilan etti.
* İsrail Başbakanı Olmert, İsrail'in güneyindeki Rahat'ta bir okul açılışında yaptığı konuşmada, "Önümüzdeki günlerde gereken itidalli davranışı sergileyeceğiz. Ateşkese bir şans tanımak için sabırlı olmak lazım" dedi.
* Cezayir'de aşırı dinci militanların 7 askeri öldürdüğü bildirildi.
* Ekvator'da devlet başkanlığı seçiminde sol kesimin adayı iktisatçı Rafael Correa Ekvador'daki başkanlık seçimlerinin 2. turunu kazandı. Ülke İttifakı Hareketi'nin adayı olan Correa, rakibi Kurumsal Yenilikçi Parti adayı milyoner Alvaro Noboa'ya 13 puan fark attı.
27 Kasım: İran Devrim Muhafızları'nı taşıyan Rus Antonov tipi askeri uçak Tahran Havaalanı'ndan kalktıktan kısa bir süre sonra düştü. Uçaktaki 38 kişiden kurtulan olmadı.
* İsrail askerleri, Batı Şeria'da çıkan çatışmada 2 Filistinliyi öldürdü.
28 Kasım: Türkiye'ye gelen 3. Papa olan 16. Benedictus, Başbakan Erdoğan tarafından karşılandı, Sezer ve Diyanet İşleri Başkanı Bardakoğlu tarafından ağırlandı. AKP dışındaki dinci kesimler miting düzenlemiş, bazı protestolar gerçekleşmişti Papa'nın gelmemesi için. Davetine rağmen bir ara görüşme tereddüttü geçiren Erdoğan tepkiler üzerine görüşmek zorunda kaldı.
* Dünyada ilk kez bir ülkenin Meclisi ve başbakanı ülkenin bir bölgesinde yaşayanları ayrı millet olarak kabul etti. Kanada'nın Fransızca konuşan Quebec eyaletini "Birleşik Kanada içinde bir millet" olarak kabul etti. Karar 16'ya karşı 266 oyla geçti.
* Tahran'da Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani'yi kabul eden İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, Irak hükümetinin istemesi halinde İran'ın, Irak'ta güvenliğin sağlanması için her türlü yardıma hazır olduğunu kaydetti. Talabani, Ahmedinecad ile de görüşmüştü.
* BMGK Irak'taki ABD öncülüğündeki çokuluslu kuvvetin görev süresini 1 yıl daha uzattı
* Letonya'nın başkenti Riga'da düzenlenen 26 ülke liderinin katıldığı NATO zirvesinde konuşan Bush, NATO'nun genişlemeye devam etmesini isteyerek, yeni aday ülkeleri Hırvatistan, Ukrayna ve Gürcistan olarak sıraladı. Bush, ittifak üyelerinden Afganistan'a asker ve silah katkısını arttırmalarını da istedi. Riga zirvesinde Türkiye'yi temsil eden Başbakan Erdoğan, ABD Başkanı Bush'la bir süre görüştü. Görüşmede Irak ve Orta Doğu'daki gelişmeleri değerlendirilirken, Erdoğan'ın Bush'a Ürdün gezisini aktardığı kaydedildi.
* Putin'in Chirack'ın doğum günü için Riga'ya gitme önerisi Letonya başta olmak üzere NATO üyelerince reddedildi. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov ''uzlaşma sağlanamamasından maalesef gerçekleşemeye
(sa)
